Het is alsof je de ‘stem van de aarde hoort‘, als je luistert naar de (polyfone) zang uit Corsica. De meerstemmigheid op dit Franse eiland is verbluffend. Deze zang heeft ook Nederland allang bereikt met groepen als I Muvrini en Cantu U Populu Corsu en natuurlijk A Filetta, die dit jaar komt met hun 17de CD Castelli. Ook Trio Sarocchi heeft een nieuw album À Cavallu!: een poëtisch eerbetoon aan Corsica.
In deze blog een beschrijving van beide CD’s.
English version below
De Corsicaanse polyfonie lijkt veel op de meerstemmige muziek uit Sardinië, de klapa-zang uit Istrië (Kroatië) en Georgische harmonieën. Een rijke polyfonie vol ornamenten en trillers voornamelijk door mannen gezongen. Een zangcultuur waar eind jaren ’40 niet veel meer van over was. De IIde Wereld Oorlog en de massa immigratie zorgde ervoor dat alleen oude mannen in verlaten dorpen de traditie levend hielden. De musicologen Austin de Croze en Félix Quilici bestudeerden vanaf begin jaren ’50 tot begin 1960 de Corsicaanse muziek en maakten locatie-opnames om zo deze muziek voor uitsterven te behoeden. Deze opnames werden overigens niet overal met enthousiasme ontvangen, aangezien de gemiddelde luisteraar moest wennen aan de ‘vreemde‘ polyfonie. Als zanger Ghjuliu Bernadini uit het plaatsje Tagliu het lied Lettr’a fritellu (Brief aan mijn Broer) schrijft, komt daar geleidelijk verandering in. Een protestlied dat onverwachts grote internationale bekendheid krijgt en de Corsicaanse muziek meer bekendheid geeft. Zeker als zijn zoons de groep I Muvrini oprichten, wordt de muziek van dit Franse eiland, mede door pop en folk invloeden, steeds meer (internationaal) gewaardeerd. Bekend Corsicaans repertoire is de wereldlijke paghjella. Een driestemmig lied met de melodie in het midden: met een hoge tweede stem en de basstem eronder. Daarnaast zijn er de religieuze liederen op liturgische teksten in het latijn, die worden gezongen tijdens religieuze bijeenkomsten zoals missen en begrafenissen. De chiami e rispondi (vraag en antwoord) is derde zangvorm die voorkomt op Corsica. Een soort competitievorm waar twee zangers een gezongen dialoog improviseren op alledaagse teksten.
Trio Sarocchi: À Cavallu
De Corsicaanse meerstemmigheid is van origine zonder begeleiding. Het Trio Sarocchi zingt zowel zonder als mét begeleiding en combineert traditionele zang met dans en paarden in een show die live is opgenomen in een soort piste. Het trio (voorheen met z’n vieren) zingt over het oude en nieuwe Corsica en begeleidt zichzelf op snaarinstrumenten, viool, (mond)harmonica, doedelzak en percussie. À Cavallu! bevat veel instrumentale muziek die kennelijk begeleidende muziek is voor diverse acts, want regelmatig klinkt er applaus door de muziek die een (paarden)kunstje impliceert. Het Trio Sarocchi zingt prachtig, gemêleerd en close harmonie waardoor de stemmen mooi met elkaar versmelten, ook tijdens de vele trillers en versiering blijft de muziek hecht en compact. Fraai is het titelstuk À Cavallu, dat met zijn Zuid-Amerikaanse ritmiek, galopperende ritme en tekst een ode is aan het paard. Met een eigentijdse flair neemt dit trio je mee naar het huidige Corsica met zijn veelzijdige polyfone zang!
A Filetta: Castelli
De nieuwe CD Castelli van A Filetta is een metafoor voor wat nog niet is gezegd, of eigenlijk wat nog niet is gezongen. De groep blinkt uit in serene Corsicaans polyfonie, a capella gezongen, vooruitstrevend en innovatief. Prachtig complementaire werken waar zes mannenstemmen elkaar ritmisch aanvullen en ondersteunen in zowel wereldlijk als religieus repertoire dat bijna allemaal is geschreven door de leider Jean-Claude Acquaviva. Teksten in het Corsicaans, Frans en Latijn over de liefde, verdriet, schaapherders leven en zelfs een slaapliedje. De muziek op Castelli is onmiskenbaar Corsicaans waarbij op klassieke wijze verschillende melodieën zijn geharmoniseerd. We horen ook Georgische harmonieën in Maroccu bianca en klapa-accoorden in Tbilisa. Maar wat deze 17de CD vooral zo bijzonder maakt, zijn de gedurfde dissonanten harmonieën en ingenieuze polyfonie van bijvoorbeeld Guardibanda of Gradualia 29/12. Deze leggen een link naar de hedendaagse muziek en verheffen deze Corsicaanse polyfonie tot ver boven het gemiddelde. Dat maakt Castelli een van de beste albums uit Corsica van de laatste tijd. Niet alleen verbluffend goed gecomponeerd maar ook schitterend is uitgevoerd. Excellente CD!
*Meer Corsicaanse polyfonie I Muvrini Imaginà Klik Hier
*Vergelijkbare Polyfonie uit Sardinië van Cuncordu e Tenore de Orosei Klik Hier
English version
If you listen to the (polyphonic) vocals from Corsica, it’s like you ‘hear the voice of the earth‘. The polyphony of this French island is stunning. These vocals already reached the Netherlands with groups like I Muvrini and Cantu You Populu Corsu and of course A Filetta, who released this year their 17th CD Castelli. Also Trio Sarocchi recorded a new album À Cavallu!: a poetic tribute to Corsica.
This blog is about both CDs, but first some history.
The Corsican singing resembles the polyphonic music of Sardinia, the klapa-singing in Istria (Croatia) and Georgian harmonies. Rich polyphonic voices, full of ornaments and tremolo sung mostly by men. Late 40s not much was left of this singing culture. Cause of the Second World War and the mass immigration there were only old men left in the abandoned villages who kept the tradition alive. From early 50s to early 1960 the musicologists Austin Croze and Félix Quilici did research to the Corsican music and recorded the songs in the villages to save this music from extinction. Not everyone was excited about these recordings. The average listener had to get used to the ‘foreign‘ polyphony. When singer Ghjuliu Bernadini from the town Tagliu wrote song Lettr’a fritellu (Letter to my Brother) the opinion gradually change. This protest song got unexpectedly international reputation and the Corsican music got more widely known. Especially when his sons started the group I Muvrini. Their music got, partly because of pop and folk influences, more and more (international) appreciated. Corsican known repertoire is the secular paghjella. A three-part song with the melody in the middle: with high second voice and the bass voice underneath. There are religious songs with liturgical texts, sung in Latin during religious celebrations like masses and funerals. The chiami e rispondi (question and answer) is another kind of song from Corsica. A singing competition between two singers who improvise a sung dialogue in everyday texts.
Trio Sarocchi: À Cavallu
The Corsican polyphony is originally unaccompanied. Trio Sarocchi sings both; with and without accompaniment and combines traditional vocals with dance and horse show that was recorded live in a kind of arena. The trio (formerly four singers) sing about the old and new Corsica and accompanies themself on stringed instruments, violin, (mouth) harmonica, bagpipes and percussion. À Cavallu! contains a lot of instrumental music which apparently accompanying music for various acts, as regular there’s applause through the music which implies a (horse) act. Trio Sarocchi sings beautifully, mellow and their close harmony fits beautifully, even during the many tremolo and ornamentation parts, the music is tight and compact. Beautifully is the title piece À Cavallu, with its South American galloping rhythms and tribute lyrics to the horse. With a contemporary flair this trio takes you to the current Corsica with its versatile polyphonic singing!
A Filetta: Castelli
The new CD Castelli by A Filetta is a metaphor for what has not been said, or rather what is not yet sung. The group excels in serene Corsican polyphony singing, a cappella, progressive and innovative. Wonderful complementary pieces where six male voices sing rhythmically both secular and religious repertoire. Almost all the songs are written by the leader Jean-Claude Acquaviva. Texts in Corsican, French and Latin about love, sorrow, shepherds life and even a lullaby. It’s undeniable that the music on Castelli is Corsican and classically harmonized in various ways. But there are also Georgian harmonies in Maroccu bianca and klapa-chords in Tbilisa. Finally this 17th CD is so special because of the daring harmonies and ingenious polyphony like Guardiabanda or Gradualia 29/12. These songs put a link to contemporary music and elevate these Corsican polyphony far above the average. This makes Castelli one of the best albums of Corsica music lately. Very well composed and performed beautifully. Excellent album!
*If you like more Corsicaanse polyfonie I Muvrini Imaginà Click Here
*Try also the polyfonic songs from Sardinia by Cuncordu e Tenore de Orosei Click Here
- Trio Sarocchi: À Cavallu (Buda Records / Xango)
- A Filetta: Castelli (World Village / Harmonia Mundi)
© Mattie Poels.
Geen reacties